Merkwaardige macro mineralen
een informatieve rubriek met handstukken uit de collectie van Raymond Dedeyne, door hemzelf becommentarieerd en door Theo Muller van foto’s voorzien - voor vragen of suggesties, email mmm@minerant.orgCALCIET
Yangshuo, Guangxi, China
Calciet behoort tot het trigonaal kristalstelsel, in de ditrigonaal-scalenoëdrische klasse met als symmetrie-elementen een drietallige inversieas, loodrecht daarop drie tweetallige symmetrieassen, die elk nog eens loodrecht op een symmetrievlak staan. Als kristalvormen hebben we het pinacoïd (gewoon twee evenwijdige vlakken), het hexagonaal prisma (zowel van de eerste als van de tweede soort), het dihexagonaal prisma, de hexagonale dipiramide en tenslotte de meest bekende: de romboëder en de ditrigonale scalenoëder. Al die vormen kun je nog eens op verschillende manieren met elkaar combineren – wat meteen verklaart waarom de kristalhabitus van calciet niet alleen enorm variabel maar soms ook wel heel verrassend kan zijn, zoals bij het specimen op de foto.
Het is afkomstig uit constructiewerkzaamheden bij het aanleggen van een verharde weg van Yangshuo naar Daoping in de Zuid-Chinese provincie Guangxi. Yangshuo is een belangrijk toeristisch centrum voor de miljoenen toeristen die jaarlijks wel eens de typische Chinese karstlandschappen willen bezichtigen: je kent ze wel, de steile groenbegroeide kalkkegels, die loodrecht uit de bodem lijken op te rijzen. Daoping is een vrij primitieve lood/zinkmijn op zowat 30 km NO van Yangshuo, middenin het gebergte en bij verzamelaars vooral bekend van de schitterende pyromorfiet waarmee het sinds 1999 de wereld verbaasde. Het is tijdens wegconstructies aan het laatste deel van de weg hierheen vanuit Yangshuo dat het specimen in kwestie aan het licht kwam.
De kristallen op het specimen (165 x 95 x 55 mm) bestaan essentieel uit lichtgrijze hexagonale calcietprisma’s tot 20 mm hoog en 15 mm diameter, met een pinacoïdale beëindiging. In het centrum van het eindvlak ligt telkens “iets” met de vorm van een kleine, op zicht kegelvormige verhoging tot maximum één mm. Op het eerste zicht doet het denken aan een preferentiële kristallisatie van bijvoorbeeld pyriet of marcasiet op de punten van calcietrhomboëders zoals we die kennen uit Leiping, Hunan, China. Het “iets” reageert echter gretig met koud verdund zuur, wat erop wijst dat het eveneens calciet is. Een grondige inspectie via een doorgekliefd kristal op de zijkant van het specimen brengt tenslotte opheldering: dit is een combinatie van scalenoëder, rhomboëder, hexagonaal prisma en pinacoïd!
De groeisequentie moet daarbij ongeveer als volgt zijn gegaan: eerst ontstonden in eerste generatie een donkergekleurde calcietscalenoëder met een rhomboëdrische terminatie. Daarna ontstond in tweede generatie een lichtgrijs hexagonaal prisma met pinacoïdale beëindiging – en wel zo dat de originele c-as behouden bleef en dat de originele rhomboëderpunt nog net boven het pinacoïd bleef “uitpiepen”.
Ik heb het specimen van René Daulon – een Fransman die frequent zelf China heeft bereisd - in Sainte Marie 2019. Hij had slechts één “flat” van dit materiaal. Ik vond er nog een bij een handelaar in La Piscine aan ongeveer het dubbele van de prijs – die zal het dus ook wel van René gehad hebben. Als bonus krijg je er onder een Convoy S2-bron (UV/LW – 365 nm) nog een sterke rozerode fluorescentie bij: vermoedelijk is de calciet mangaanhoudend.
