Merkwaardige macro mineralen
een informatieve rubriek met handstukken uit de collectie van Raymond Dedeyne, door hemzelf becommentarieerd en door Theo Muller van foto’s voorzien - voor vragen of suggesties, email mmm@minerant.orgKWARTS - Japanse tweelingen
Madagascar
foto 1
foto 2
foto 3 Dit is GEEN Japanse tweeling!
In een eerdere MMM hadden we het over Japanse tweelingen bij kwarts, met als voorbeeld een specimen uit de Chinese Fengjiashan-mijn: misschien is nu het ogenblik gekomen om dat even terug op te frissen vooraleer verder te lezen. Maar er zijn uiteraard nog heel wat andere vindplaatsen voor Japanse tweelingen, o.a. in Madagascar, dat verschillende voorkomens telt die helaas minder bekend zijn omdat men ze er nooit massaal heeft aangetroffen.
Foto 1 is een nagenoeg perfecte floater van 130 op 75 op 22 mm (wat al behoorlijk groot is voor een Japanse tweeling uit Madagascar) uit de Ambolo kwartsmijn in het Sahatany pegmatiet, Vakinankaratra regio in het Centrale Hoogland. Het specimen is doorschijnend tot zelfs doorzichtig – eerder uitzonderlijk voor Madagascar. De lichtrode schijn is afkomstig van hematiet-insluitsels. Aan de top van beide kristallen is één rhomboëdervlak heel prominent aanwezig (wat ze het voorkomen geeft van een eenzijdige scheve beëindiging), terwijl de prismavlakken sterk dwars gestrieerd zijn door het alterneren van talrijke smalle steile rhomboëders. Verder zijn alle eigenschappen noodzakelijk en/of typisch voor een Japanse tweeling duidelijk aanwezig: de prominente vlakken liggen twee aan twee evenwijdig aan het vlak gevormd door de c-assen, sterke afplatting van de twee benen (dit is een V-type tweeling) en een goed zichtbare tweelingnaad en inspringende hoek. Ogenschijnlijk voldoet deze laatste wel niet aan de eis van 84° 33’ (hij geeft de indruk groter te zijn dan 90°), maar dat komt doordat de morfologie hier gedomineerd wordt door een alterneren van steile rhomboëder- en prismavlakken - wat de werkelijke hoek tussen de c-assen maskeert.
Foto 2 is terug een perfecte floater – 82 op 58 op 15 mm, uit het Sarimoka pegmatiet, een vindplaats voor o.a. spinel en het zeldzame londoniet/rhodiziet, ook al in de Vakinankaratra regio (driemaal de correcte spelling gecheckt – met die plaatsnamen op Madagascar blijft het altijd uitkijken geblazen! Ook hier is het Japanse-tweelingkarakter duidelijk: prominente vlakken evenwijdig aan het vlak van de c-assen, sterke afplatting, tweelingnaad, inspringende hoek die hier op zicht al stukken dichter in de buurt van de vereiste 84° 33’ komt dan bij de voorgaande foto het geval was - kortom, alles is aanwezig.
Foto 3 is nóg een floater – 70 op 80 op 25 mm, tweemaal dubbelbeëindigd - terug uit de Vakinankaratra regio maar ditmaal uit het Tsaramanga pegmatiet bekend voor zijn beryl- en columbietkristallen. Dit is echter GEEN Japanse tweeling – om het met René Magritte te zeggen: ceci n’est pas une macle du Japon! Bij nauwkeurige inspectie blijken de prominente prismavlakken NIET onderling evenwijdig te zijn: die van het ene kristal zijn lichtjes verdraaid ten opzichte van die van het andere. Sterker nog: dit is zelfs geen tweeling tout court! Een tweeling is een symmetrische vergroeiing van twee kristallen die aan elkaar gerelateerd zijn via een bepaalde symmetrie-operatie (wat niet noodzakelijk impliceert dat beide individuen even groot moeten zijn: in de kristallografie is het immers de ruimtelijke ligging van de vlakken die telt, en niet de relatieve afmetingen). Bij dit specimen is dat hoegenaamd niet het geval: dit zijn twee kwartskristallen die elkaar tijdens hun onafhankelijk groeiproces toevallig kruisten onder een hoek van iets minder dan 90°, en daarbij deels om elkaar heen gegroeid zijn. De reden waarom ik het dan toch in mijn collectie heb gehaald is puur als curiosum - voor wat het schijnt te zijn maar niet is. Wat echter niet uitsluit dat malafide verdelers dergelijke stukken wel eens aan onervaren verzamelaars zouden kunnen slijten als “the real stuff”: uitkijken geblazen dus!
Alle boven aangehaalde specimens zijn afkomstig van Zélimir Gabélica – altijd wel goed voor “iets speciaals” uit Madagascar. Volledigheidshalve: Zélimir heeft NIET geprobeerd mij het derde exemplaar als een echte Japanse tweeling aan te smeren – daarvoor is hij véél te professioneel.
