Tip van de maand

nuttige wenken en praktische tips voor de mineralenverzamelaar
voor vragen of suggesties, email tips@minerant.org

tip 11: stenenbreker

een tip van Paul Mestrom


De echte lol van mineralen verzamelen zit voor velen van ons in de eigen vondst. Lekker “hakken” (“kappen” zeggen veel Belgen) in een groeve of hoog in de Alpen is het summum van verzamelgenot. Thuis gekomen moeten de meegebrachte grote brokken dan nog kleiner gemaakt worden. Met hamer en beitel lukt dat meestal niet zonder grote kans net datgene wat belangrijk is kapot te zien springen. Daarom heb je dan een stenenbreker nodig. Ga je op zoek naar zo’n ding, dan ontdek je al snel dat daar een prijskaartje van € 600 of meer aan hangt. Daar worden de meeste verzamelaars (en soms nog meer: hun partners) niet echt blij van.
Omdat ook ik me in de 80-er jaren van vorige eeuw zo’n dure stenenbreker niet kon veroorloven probeerde ik vaak een steen te breken met de bankschroef op mijn werkbank. Dat lukte soms wel, maar vaak ook niet. Kijkend naar de dure stenenbrekers en denkend over goedkopere alternatieven bedacht ik dat ik ook beitels zou kunnen monteren op mijn bankschroef. Na wat puzzelen en experimenteren kwam ik uiteindelijk tot de oplossing die je ziet op bovenstaande foto en die ik nog steeds het meest gebruik.
Het principe is heel simpel: een stuk plaatmetaal dat in een hoek van 90 graden omgebogen is. Op één kant is een “beitel” gelijmd. Deze beitel is een stukje van een driekante vijl (f 1,50 in een dumpshop). Deze “beitel” is oerdegelijk en schier onverwoestbaar. Wat je op de foto ziet gaat al meer dan 20 jaar mee! Na de eerste poging heb ik in de loop van de tijd nog wat aanpassingen gedaan. Het plaatmateriaal werd om de bekken van de bankschroef gebogen, door een vriend werden er moeren op gelast om het geheel op de bankschroef vast te zetten. Om het in de juiste positie te houden werden er ook nog kleine holtes in de zijkant van de bankschroef geboord waar de moeren precies in gedraaid worden. Doordat er een klein beetje speling in het geheel zit kunnen de twee “bekken” keurig recht tegenover elkaar op de bankschroef geplaatst worden.




Soms kan ik met de hevel van mijn bankschroef niet voldoende kracht zetten om een steen te breken. Indachtig aan onze grote vriend Newton plaats ik dan een oude stofzuigerstang over de hevel. Op die manier kun je echt heel veel kracht zetten!



Het risico bestaat natuurlijk dat zo’n steen met een grote knal uiteen spat in vele stukken, die volgens de wet van Murphy dan alle kanten uitvliegen en niet meer terug te vinden zijn in de chaos van mijn garage. Vóór het kraken een doek om de steen wikkelen voorkomt deze ellende (zie foto hieronder). Bijkomend voordeel is natuurlijk ook dat eventueel rondvliegende stukjes steen je ogen niet kunnen beschadigen.



Tot slot (en hopelijk overbodig te zeggen): een veiligheidsbril is bij het kraken van stenen altijd gewenst!