Tip van de maand

nuttige wenken en praktische tips voor de mineralenverzamelaar
voor vragen of suggesties, email tips@minerant.org
 

Tip 14: Microchemie deel 6: fosfaat-analyse

een tip van Paul Mestrom
 


De fosfaten vormen een grote groep mineralen die op veel vindplaatsen voorkomen. Ze zijn voor veel verzamelaars erg aantrekkelijk door hun vaak fraaie kleuren en hun mooie kristallen.
Daarom is het zinvol een methode ter beschikking te hebben waarmee je zonder al te veel moeite kunt vaststellen of een mineraal inderdaad een fosfaat is en niet b.v. een sulfaat.

De volgende methode werkt in veel gevallen prima.
Nadeel van deze simpele test is dat arsenaten ook reageren!

1
Los een korreltje steen (mineraal) op in salpeterzuur (10% werkt meestal goed).
Veel fosfaten lossen matig tot slecht op.
Het is dan beter geen korrel te gebruiken maar zo fijn mogelijk poeder, dat gemaakt kan worden met een, uiteraard schone, vijzel.
Vaak is niet te zien dat er iets van het mineraal oplost, terwijl dat wel het geval is.
Verwarmen helpt bij het laten oplossen, maar mag alleen bij goede ventilatie (dus b.v. buiten of onder een afzuigkap in zijn hoogste stand).

Voor de test van de foto’s heb ik fluorapatiet gebruikt. Het salpeterzuur heb ik 10 minuten laten inwerken op de apatiet alvorens verder te gaan met stap 2.

Op onderstaande foto is in het midden de druppel salpeterzuur te zien. Deze is iets meer dan 6 mm groot. Rechts daarvan is de rest van het apatiet-poeder te zien dat voor een deel in de druppel salpeterzuur geveegd is. Dat is in de druppel nog te zien.
Links van de druppel liggen korrels ammoniummolybdaat gereed voor het vervolg. In de druppel is verder nog de reflectie te zien van ¼ van de ringverlichting van mijn microscoop.



2a
Breng in de druppel oplossing een paar korrels ammoniummolybdaat:
(NH4)6Mo7O24.4H2O
Na verloop van tijd (1 tot 5 minuten) ontstaat een gele coating op het oppervlak van (de kristallen van) het ammoniummolybdaat. Dat is goed te zien op onderstaande foto. De grootste korrel ammoniummolybdaat is 0,6 mm.



2b
In plaats van 2 a:
Leg een druppel water vlak bij de fosfaat-salpeterzuur-druppel.
Breng daar een paar korrels ammoniummolybdaat in en wacht tot ze opgelost zijn.
Verbind dan de twee druppels met elkaar.
Na verloop van tijd (1 tot 5 minuten) ontstaan kleine (0,02 mm!) gele kristalletjes:



 
image