Tip van de maand

nuttige wenken en praktische tips voor de mineralenverzamelaar
voor vragen of suggesties, email tips@minerant.org

Tip 43: Nagellak voor mooie mineralen

een tip van Paul Mestrom
In de la naast mijn microscoop staat een flesje kleurloze nagellak. Dat lijkt misschien wat vreemd, maar ik heb er verschillende toepassingen voor. Het flesje kocht ik overigens op een rommelmarkt voor niet meer dan € 1,00 !



1 Stabiliseren van een matrix
De dolomiet van Lengenbach wordt ook wel suikerdolomiet genoemd. Veeg je er zachtjes over, dan laten de korreltjes gemakkelijk los. Samen lijken die dan verdacht veel op suiker. Heb je een steentje van Lengenbach zorgvuldig in een doosje vastgedrukt in de daarvoor gebruikelijke kit, dan kan zo’n steentje toch gemakkelijk weer loslaten. Volgens de wet van Murphy (onder natuurwetenschappers ook wel bekend als “de wet van behoud van ellende”) valt het steentje dan zo, dat het mooiste kristal verder zijn eigen weg gaat zonder matrix. Dergelijke ellende is te voorkomen door de onderkant van het steentje (de kant dus die in de kit gedrukt wordt) eerst te voorzien van een laagje nagellak. Met het kwastje dat aan de dop van het flesje vastzit, gaat dat heel gemakkelijk. De lak dringt in de dolomiet en zorgt er, na droging, voor dat de dolomietkorrels aan elkaar vast blijven zitten. Een schoonheidsprijs verdient deze werkwijze misschien niet, maar soms geldt: nood breekt wet. Gelukkig hoef ik hem niet zo heel vaak te gebruiken, want niet alle dolomiet van Lengenbach is zo los dat dit echt nodig is.
Ook steentjes met een klein barstje die dreigen op een ongewenste manier te breken, kunnen gestabiliseerd worden door wat nagellak op de barst aan te brengen.
Kleurloze lak of vernis zijn ook bruikbaar voor dit doel, maar persoonlijk vind ik mijn flesje nagellak handiger.
Overigens: op het etiket van het steentje moet natuurlijk wel vermeld staan dat het steentje op deze manier bewerkt is!

2 Bevestigen van etiketten
Wanneer oude verzamelingen een nieuwe eigenaar krijgen, dan blijken de bijbehorende oude etiketten vaak hun eigen weg te zijn gegaan. Het resultaat is twee collecties: een met stenen en een met etiketten. De etiketten weer op hun oorspronkelijke plek krijgen lukt dan vaak niet meer . .
Ook in mijn eigen collectie vond ik af en toe etiketten ver van de bijbehorende steen. Het ging dan steeds om wat grotere stukken waarbij ik het etiket naar mijn mening netjes op de steen geplakt had. Kennelijk houden etiketten niet genoeg van stenen voor een duurzame relatie.
Daarom breng ik tegenwoordig vaak op een klein en onopvallend plekje een beetje nagellak op zo’n steen aan. Het etiket plak ik eerst op een stukje doorzichtig plastic (meestal een op maat geknipt stukje van een blisterverpakking die anders toch maar weggegooid zou worden). Met een beetje kit druk ik het etiket dan op de droge nagellak op de steen. Tot nu toe werkt dat goed.

3 “Polijsten”
In een van zijn mineralenliedjes bezingt de Amerikaanse verzamelaar en handelaar David Joyce de verschillende soorten verzamelaars. Een daarvan is de “agaat-likker”. Even wat speeksel op een steen en je ziet welke kleurenpracht tevoorschijn komt bij polijsten! Als kind hebben we dat fenomeen vaak al ontdekt bij het bekijken van steentjes uit een beek of zo . . .
Het polijsten van stenen is een vak apart. Het vereist de juiste apparatuur en hulpmiddelen en bovenal een voor mij welhaast onoverkomelijke hoeveelheid geduld. Bovendien zijn veel, met name poreuze stenen of stenen die uit verschillende mineralen bestaan, haast niet te polijsten. In de handel zie je vaak dat dergelijke stenen met was, lak of vernis behandeld worden om de kleurenpracht toch te laten zien. Natuurlijk, eigenlijk is dit een beetje barbaars, maar toch . .
Mijn nagellak blijkt voor dit doel ook heel goed bruikbaar te zijn en heel af en toe doe ik dat dan ook. Uiteraard staat dat er dan wel bij op het etiket!

PS
De agaatlikker van David Joyce kun je beluisteren op zijn website.
Meer over deze CD kun je lezen in Geonieuws 39 (8), p 221 (2014)