Tip van de maand

nuttige wenken en praktische tips voor de mineralenverzamelaar
voor vragen of suggesties, email tips@minerant.org
 

Tip 81: microchemie deel 18: sulfaat (SO42- ) aantonen


 
Image
Kristallen van 1 mm van langiet: Cu4(SO4)(OH)6 .2H2O
Miniera di Oneglie, Sagliano Micca, Provincia di Biella, Piemonte, Italië
Ex Marco Marchesini,foto en collectie: Paul Mestrom

Het sulfaat-ion komt voor in meer dan 600 verschillende mineralen. In mijn eigen collectie zitten inmiddels meer dan 200 sulfaten. Het spreekt voor zich dat het dan handig is om te beschikken over een eenvoudige test waarmee aangetoond kan worden of een mineraal dit ion bevat. De hier beschreven test is zeer eenvoudig en werkt goed, mits het mineraal oplosbaar is in zoutzuur. Voor mineralen als bariet (BaSO4) en anglesiet (PbSO4) is deze methode daarom niet bruikbaar. Voor een mineraal als langiet (zie foto hierboven) is ze zeer goed bruikbaar.

De test:
  • Los een beetje van het mineraal op in een druppel zoutzuur (10%).
  • Leg naast de oplossing een druppel bariumchloride-oplossing (10%).
  • Verbind de twee druppels met elkaar.
  • Indien sulfaat aanwezig is ontstaat een wit neerslag (de oplossing wordt troebel).


Opmerkingen:
  • Carbonaten, fluoriden, sulfieten, fosfaten en arsenaten leveren in zuur milieu geen neerslag op. Deze ionen storen dus niet.
  • Het sulfiet-ion reageert wel in een neutrale omgeving. Ook kan het sulfiet-ion in sommige gevallen geoxideerd worden tot sulfaat. Dan stoort het dus ook.
  • Het zeer zeldzame selenaat-ion reageert net als sulfaat en stoort dus wel!
  • Gips is matig oplosbaar. Het sulfaat hierin aantonen vergt daarom wat geduld bij de eerste stap van de test. Eerst testen met een stukje waarvan zeker is dat het gips is, is dus aan te bevelen.


Tot slot nog de altijd geldende opmerkingen:
  1. Vergeet niet de nodige voorzorgsmaatregelen nemen om verantwoord en veilig te werken!
  2. Begin met “waardeloos” rest-materiaal.
  3. Test altijd ook met bekende mineralen om te kunnen vergelijken met de waarnemingen bij het te onderzoeken mineraal.


Literatuur:
  1. Demaret Cristian: Microchimie, appliquée à la détermination de minéraux par voie humide, Cercle Geologique de Hainaut, 2017
  2. Annelore Köster-Pflugmacher: Qualitative Schnellanalyse der Kationen und Anionen, Walter de Gruyter, Berlin, 1976, ISBN 3-11-004795-0



 
image