Mineraaltje met een verhaaltje

maandelijkse rubriek met een merkwaardig verhaal over een mineraalspecimen
voor vragen of suggesties, email verhaaltje@minerant.org

Vervalsingen deel 1: (geen) nickelien

Foto's en verhaal Paul Mestrom



"Nickelien", Oeral, Rusland"

Mineralen zijn niet alleen mooi. Mineralen zijn ook handelswaar! Mooie stukken kunnen op beurzen en veilingen veel geld opleveren. Daarom is het niet vreemd dat duistere figuren proberen geld te verdienen aan stukken die niet zijn wat het etiket belooft. Het is de bedoeling in de loop van de tijd een aantal voorbeelden daarvan te presenteren. Hopelijk kunnen we hiermee dergelijke praktijken indammen.

Lang geleden, ik was nog jong, onervaren en naïef, zag ik op een beurs een stuk dat me erg aansprak. Je ziet het op de foto hierboven (beeldbreedte 6,5 cm). Het label vermeldde “ Nickelien, Oeral, Rusland”. Nickelien is een sulfide en het metaalachtige uiterlijk paste daar wel bij. Het groen op het oppervlak zou een nikkelhoudend verweringsmineraal kunnen zijn. Ik besloot dus het stuk te kopen. Aangezien we nog geen internet (en al helemaal geen mindat) hadden kon het stuk jarenlang rekenen op een ereplaatsje in mijn collectie.
Later besefte ik dat het eigenlijk geen nickelien kon zijn, maar aan verder onderzoek kwam ik niet toe.
Vorig jaar zag ik op een beurs bij een bevriende handelaar precies zo’n stuk. Tot mijn verbazing vermeldde het label geen nickelien maar goethiet! Het gesprek dat volgde leidde er uiteindelijk toe dat ik het stuk mee naar huis kreeg voor verder onderzoek.

Ik vermoedde dat het om een industrieel (bij-)product ging.
Als eerste onderzocht ik het geleidingsvermogen: geleidend als een metaal! Vervolgens maar eens een magneet bij het materiaal gehouden. Die vloog er stevig tegenaan! Ijzer, of op zijn minst metallisch ijzer of magnetiet bevattend dus.
De volgende stap was het bepalen van de dichtheid. Die bleek 7,6 te zijn. Die van ijzer is 7,9, van chroom 7,2 en die van nikkel 8,9.
Conclusie: wellicht gaat het om een of ander restant uit een installatie waar vloeibaar staal geproduceerd wordt. De groene uitbloeiingen doen vermoeden dat het om een product uit de productieketen van roestvast staal gaat, dat immers naast ijzer, ook chroom en nikkel bevat, dat via oxidatie aanleiding kan geven tot dergelijke groene 'roest'.