Mineraaltje met een verhaaltje

maandelijkse rubriek met een merkwaardig verhaal over een mineraalspecimen
voor vragen of suggesties, email verhaaltje@minerant.org

Een hart van ……

Foto's en verhaal Paul Mestrom


Hematiet van de Ritterpas, Binn, Wallis, Zwitserland

Hematiet is een mineraal met veel verschijningsvormen. Klassiek zijn natuurlijk de rode glaskop van b.v. Egremont (Cumberland, Engeland), de weliswaar kleine maar prachtig rood-doorschijnende ruitvormige kristallen uit de Eifel, de mooie grote kristallen van Rio Marina (Elba, Italië) en de Cavradi Schlucht (Graubünden, Zwitserland) en de fraaie “rozen” van talloze vindplaatsen in de Alpen. De grootste hematiet-roos uit de Alpen zou gevonden zijn op de Ritterpas in het Binndal. Dat deze roos een vervalsing was, betekent niet dat er daar geen fraaie hematiet te vinden is. Integendeel! Toen ik daar in de zomer van 2015 weer eens was (uiteraard samen met mijn zwager Theo) bekeek ik dus alles wat hematiet bevatte toch met de nodige interesse. Zo verdwenen er, ondanks het feit dat we er eigenlijk andere mineralen zochten, toch een paar stukken met hematiet in mijn rugzak.
Toen alles thuis eens goed bekeken werd bleek dat we fantastisch gevonden hadden: gramaccioliiet, allaniet, xenotiem, monaziet en zo meer. De conclusie lag voor de hand: de Ritterpas houdt van ons! En het ultieme bewijs daarvoor: een liefdevol hartje van hematiet.

Nog wat informatie over de vervalste hematiet-roos van de Ritterpass:
Het gaat om een “roos” van 9 cm die in het begin van de 20e eeuw gevonden zou zijn door Anton Imhof, de vader van Joseph Imhof (waar Imhofit van Lengenbach naar genoemd is) en grootvader van Toni Imhof, beroemd “Strahler” en medewerker van de groeve Lengenbach. Het is echter niet zeker of het stuk inderdaad van Anton Imhof afkomstig is. De roos kwam rond 1932 via Duitsland en België terecht in het Mineralogisch-petrographisches Institut van de universiteit van Bern. Van 1976 tot 1990 was het te zien in het Natuurhistorisch Museum van Bern als grootste hematietroos van de Alpen en een van de waardevolste stukken uit de collectie.
In 1990 werd door röntgenanalyse vastgesteld dat het om een vervalsing ging. De analyse toonde aan dat uit losse stukjes hematiet een vlakke roos geconstrueerd was die op een metalen houder een klein stukje verzonken werd in een geschikt matrix-stuk. Vervolgens werd er meer hematiet (met name op de achterkant) geplakt. Het geheel werd zo afgewerkt dat niet meer te zien was dat het om een vervalsing ging.
Meer informatie over de ontmaskering van deze vervalsing staat in:
Schweizer Strahler 2008 nr 4 (een artikel van 5 pagina’s).