Mineraaltje met een verhaaltje
maandelijkse rubriek met een merkwaardig verhaal over een mineraalspecimenvoor vragen of suggesties, email verhaaltje@minerant.org
Violaan: omphaciet of toch een andere pyroxeen?
Foto en verzameling: Vik Vanrusselt; verhaal: Ludo van Goethem
2,2 cm x 2,5 cm, Praborna mijn, St-Marcel, Aosta vallei, Italië
Een van onze medeleden (Vik Vanrusselt) postte op zijn Facebookpagina een foto van violaan van de Praborna-mijn bij St-Marcel in de Aosta vallei. Omdat dit toch een ietwat speciaal voorkomen is van een pyroxeen was ik natuurlijk geïnteresseerd in de foto om die op te nemen in mijn volgende uitgave van het iBook over pyroxenen en amfibolen. Ik kreeg het origineel van de foto toegestuurd.
Violaan is een violette variëteit van een pyroxeen die voorkomt in mangaanrijke gebieden. De Praborna-mijn is zo’n typische mangaanmijn. De vraag was natuurlijk welke pyroxeen het was, want violaan is geen officiële pyroxeennaam.
In Mindat wordt violaan vermeld. In de hoofdbeschrijving staat dat het een variëteit is van diopsiet. In de meer gedetailleerde beschrijving staat diopsiet of omphaciet. Gelukkig vond ik in de literatuur een artikel over de vindplaats (American Mineralogist, Volume 67, 1982) waarin zo’n 25 monsters van de vindplaats geanalyseerd werden, zodat de chemische samenstelling gekend is. Het artikel is wel van voor 1988, het jaar waarin de nomenclatuur van pyroxenen werd herbekeken.
In het artikel komen zo’n 8 analyses voor met de beschrijving violet tot diep violet. Deze analyses hebben we onderworpen aan de boekhoudregeltjes voor het vastleggen van de naam. In het artikel was reeds aangestipt dat de pyroxenen allesbehalve homogeen waren. De 8 violette pyroxenen geven 6x omphaciet en 2x aegirien-augiet. Statistisch (tenzij je een analyse hebt van je monster) lijkt de meest logische naam dan ook omphaciet te zijn en niet diopsiet. Verder blijkt mangaan 3-waardig voor te komen en de concentratie is hoog genoeg om het voorzetsel “manganian” toe te kennen.
In het Nederlands zou dat dan worden “3-waardig mangaanhoudende omphaciet”. Opnieuw een voorbeeld dat je inderdaad moet opletten met de benamingen die je vindt van gesteentevormende silicaten. Zoek altijd een wetenschappelijk artikel op met duidelijke chemische analyses.
