Mineraaltje met een verhaaltje
maandelijkse rubriek met een merkwaardig verhaal over een mineraalspecimenvoor vragen of suggesties, email verhaaltje@minerant.org
Bay of Fundy: gmeliniet en meer . . .
Foto's Paul Mestrom en verhaal Eric Vercammen
Gmeliniet, 7 cm handstuk, Bay of Fundy, Nova Scotia, Canada
Het uitgebreide en zeer interessante artikel ‘Bay of Fundy, Nova Scotia, Canada’ in Geonieuws van november 2016 bracht me de zomer van 1994 in herinnering, toen ik met een Nederlandse vriend een (mineralenzoek)reis maakte door het noordoosten van de USA en het zuidoosten van Canada. We bezochten toen o.a. Nova Scotia, en daarbij ook Parrsboro aan de Bay of Fundy, om daar zeolieten te zoeken.
We waren al op de hoogte van de indrukwekkende getijdenverschillen aldaar, en bovendien wordt er overal flink voor verwittigd. Maar er was ons door Amerikaanse vrienden verteld dat er mooie zeolieten te vinden zijn op de Two Islands (ook Two Brothers geheten). Dat zijn rotseilanden die op een kleine kilometer van de kustkliffen liggen: ze zijn te zien op de achtergrond van de bovenste foto op bladzijde 238 van het artikel.
We hebben onze tocht toen goed voorbereid, en daarvoor konden we gebruik maken van de getijdentafels die daar op de deur van elke motelkamer hangen, naast de brandregels. We noteerden het uur van het eb, en gingen vervolgens naar de kust. Daar zagen we wanneer het strand tussen de kust en de eilanden droog viel. We rekenden evenveel tijd na het eb en trokken daar voor de veiligheid 10 minuten af: dat was dus het tijdstip waarop we zeker op de terugweg moesten zijn.
Natuurlijk hebben we ons zo snel mogelijk naar de Two Islands begeven om te gaan zoeken, en we hadden geluk: heulandiet en stilbiet, iets analciem. Maar de beste vondst staat op de foto boven: lichtroze kristallen van een halve centimeter groot. Ze zitten in een holte, die oorspronkelijk de ruimte was tussen blokken van kussenlava. We dachten dat het chabaziet, gmeliniet of een vergroeiing daarvan was. Verderop meer daarover.
Toen het berekende uur daar was, zijn we terug naar de kust gewandeld, mooi op tijd. Daar hebben we nog kleine chabaziet en analciem gevonden, naast waterheldere calciet. Maar toen we dit later vertelden aan Amerikaanse vrienden, kregen we verwonderde blikken en commentaar van “hoe hebben jullie dat gedurfd?”. Maar als bewoner van de Lage Landen zijn getijden ons gelukkig niet vreemd, maar men moet er wel eerbied voor hebben en zich strikt aan de regels houden (zoals we bv. in de bergen op de weerberichten moeten letten). Maar de beloning kan dan groot zijn, zoals dit verhaal bewijst.
Wat de mineralen betreft:
Het fameuze boek van Tschernich vermeldt bij gmeliniet:
Nova Scotia: Excellent specimens of light to dark salmon-red gmelinite crystals, up to 2 cm in diameter, occur in Triassic basalt along the Bay of Fundy from Swan's Creek to Wasson's Bluff near Parrsboro (Smithsonian, RWT). The gmelinite has a rhombohedral habit (Figs. 241,244) with large triangular faces covered with triangular striations and growth hillocks. The interior of many of the crystals are cavernous from dissolved chabazite-gmelinite intergrowths. Associated minerals include orange-red rhombohedral chabazite, red to brown stilbite, red heulandite, colorless natrolite, analcime, calcite, and, rarely, apophyllite, thomsonite, and native copper (Sabina, 1964).
Onder de microscoop is de beschreven driehoekige streping (“triangular striation”) goed te zien op onderstaande foto (13x19,5 mm):
Verder bleek er in een hoekje van dit stuk ook nog heulandiet te zitten:
