Mineraaltje met een verhaaltje

maandelijkse rubriek met een merkwaardig verhaal over een mineraalspecimen
voor vragen of suggesties, email verhaaltje@minerant.org

Dundasiet: een nieuw mineraal voor Sounion?

Een verhaal van Paul Vandevelde en Paul Mestrom


Dundasiet, Lavrion, Attica, Griekenland
Beeldbreedte 12 mm, foto en collectie Paul Mestrom

Als fervente Griekenland-fan, en dat blijft helemaal niet beperkt tot het verzamelen van mineralen, kwam ik (Paul V) via facebook op het spoor van de mogelijkheid tot aankoop van meerdere mineralen uit de regio van Lavrion. Van het een kwam het ander en in combinatie met een eilandreis in Griekenland, in 2021 kwam ik in het bezit van een lot van zo’n 20 esthetische mineralen, althans in mijn ogen, van vooral smithsoniet, rosasiet, adamiet,aragoniet. Van de smithsoniet was het duidelijk: die was van de Exi-mijn in de buurt van Sounion. Het toeval wou dat ik daar zelf ooit eind de jaren ’80 met enkele vrienden op aanwijzen van een Oostenrijkse verzamelaar ondergronds gegaan was en daar toen ook enkele zeer mooie specimen van smithsoniet uit een gang kon halen en dat kan echt niet ver van de Exi mijn geweest zijn, als ze het niet zelf was.
Enkele andere stukken van het aangeboden lot waren van de mijnen Jean-Baptiste en Hilarion. Ik kon evenwel de drang niet weerstaan om toch ook een stuk te kiezen waarvan de verkoper de naam niet wist. Het was bovendien het enige stuk daarvan dat te koop was. De verwachtingen waren absoluut niet hoog gespannen, enkel het estetisch aspect deed me de stap tot aankoop zetten. Alles moest snel gebeuren, want we waren op weg naar de luchthaven en daardoor moest alles ook mee in de bagage. Op het gewicht en de plaats in de bagage letten was dus de boodschap. Maar dat ene onbekende stukje kon er toch nog wel bij.

Thuis gekomen bleek het niet mogelijk om het onbekende stuk te determineren en omdat er bij het transport toch een klein stukje losgekomen was, leek het me geen slecht idee om dat in 2022 mee te nemen naar de determinatiestand op Minerant.

De tests die ik (Paul M) uitvoerde konden helaas geen sluitend antwoord geven op die vraag. Wel was te zien, dat de blauwe kleur niet van het mineraal zelf was, maar van “verontreiniging” met een blauw kopermineraal. We besloten, dat ik een paar stukjes mee naar huis zou nemen voor verder onderzoek. Een van die stukjes zie je op de foto hierboven. Een tweede zie je onderaan dit verhaaltje. Daarbij is duidelijk te zien dat de kristallen min of meer latvormig zijn en van zichzelf geen blauwe kleur hebben.
Mijn verdere onderzoek leverde helaas ook geen duidelijk antwoord op en daarom besloten we het (via de onvolprezen externe analyse-service van de MKA) te laten onderzoeken in Duitsland.
Het resultaat was zeer verrassend: dundasiet, een lood en aluminiumhoudend carbonaat: PbAl₂(CO₃)₂(OH)₄ · H₂O. Voor Lavrion is dit een zeldzaam mineraal. Daarom contacteerde Paul V de verkoper opnieuw om te vragen naar de vindplaats, maar er kwam geen zeker antwoord meer over de exacte locatie. De Exi-mijn maakt wel redelijke kans omdat daarvan de meeste andere stukken waren, maar absolute zekerheid is er niet.

Dundasiet staat op mindat bij Sounion niet vermeld en ook niet bij de Exi mine. Bij de Exi mine staat overigens niet vermeld dat die eigenlijk bij het Sounion-gebied hoort. Foto’s van dundasiet van Lavrion zijn op mindat niet te vinden. Dundasiet staat wel vermeld bij Kamariza, maar zonder foto.
Voldoende reden (voor Paul M) om eens te rade te gaan bij Lavrion-expert Piet van Kalmthout. Die meldde: Er is een Apo Sounion en een Kato Sounion. De Kato Sounion is zuidelijk, laag gelegen, aan de kust, vlak bij de tempel van Sounion. Ano Sounion ligt noordelijk en hoog, het binnenland in. De Exi mijn ligt in Ano Sounion, een beetje rechts van de weg die van het kerkje Agia Barbara naar Kamariza loopt.
Feit is wel dat dundasiet in mijn zeer uitgebreide Lavrioncollectie ontbreekt.

Kennelijk betrof het hier dus een zeer bijzondere vondst!
In het speciale nummer over Lavrion van het Duitse tijdschrift Der Aufschluss (jaargang 53, nr 5/6 van 2002, pagina 307) staat overigens een beschrijving van dundasiet van Kamariza die perfect overeenkomt met de vondst van Paul Vandevelde. Ook hier ontbreekt een foto van het mineraal!
Lavrion wordt daar overigens geschreven als Laurion!


Dundasiet, Lavrion, Attica, Griekenland
Beeldbreedte 3 mm, foto en collectie Paul Mestrom